زنگـــار

نگاهی به رویدادهای هفته گذشته

مهدی زرتشت

عدم نارضایتی شهروندان از دولت

اوایل هفته گذشته، شماری از نهادهای مدنی بر اساس یک نظرسنجی گفتند، فقدان شفافیت در گفتگوهای صلح با طالبان و چالش های امنیتی که با گذشت هروز گسترده تر می شود، موجب نگرانی شهروندان افغانستان شده است. گفته می شود این نظرسنجی را ۱۳ نهاد مدنی، حقوق بشری و مدافع حقوق زنان بر اساس گفتگو با هزار مرد و ۵۰۰ زن در 31 ولایت کشور انجام داده اند. نهادهای مذکور یکی از مهم ترین انگیزه های این کار را، رساندن صدای مردم به گوش دولت و همین طور شرکت کنندگان اجلاس بن دوم عنوان کردند. یکی از فعالین این سازمان در گزارش خود افزود: «تقاضای مردم این بوده که برای استقرار صلح پایدار بر چهار نکته باید تاکید شود: اول. تامین امنیت، دوم. حکومتداری خوب، حاکمیت قانون و ختم فرهنگ معافیت، سوم. توسعه متوازن و عرضه خدمات اجتماعی بدون تبعیض به تمام مناطق دور دست و چهارم. حفظ و حمایت از ارزشهای حقوق بشری و دستاوردهایی که ما تا امروز شاهد آنها هستیم.» در این گزارش همچنان آمده است که «عدم اطمینان از شفافیت در گفتگوهای صلح، نگرانی است که مردم دارند. آنها نگران اند که اگر وضاحت (در این گفتگوها) نباشد، دستاوردهایی که ما امروز در عرصه حقوق بشر، آزادی بیان، فعالیت زنان، دسترسی همگانی به آموزش شاید قربانی سازشهای سیاسی شود.» همچنان، در لابلای این گزارش آمده است که موضوع حاکمیت ضعیف نهادهای مجری قانون، بی عدالتی، فساد گسترده در ادارات دولتی نیز به نارضایتی مردم از دولت افزوده و شهروندان را نگران ساخته است. البته آنچه مایه نگرانی شهروندان شده، موضوعی است که با گذشت هر سال، رنگ و بوی واقعی تر به خود گرفته به نظر می رسد با گذشت هر روز، فاصله دولت از شهروندان زیادتر شده می رود. نارضایتی شهروندان از دولت موضوعی است که هنوز از سوی دولت و سازمان های بین المللی و کشورهای حافظ صلح در افغانستان، چندان جدی گرفته نشده است. در حالی که عدم توجه به چنین روندی، مشکلات دیگری را بوجود بیاورد.

برگزاری و توافقات مطرح در جلسه بن دوم

بر اساس برنامه از پیش اعلام شده، شهر بن آلمان دو شنبه هفته گذشته (پنجم دسامبر) شاهد افتتاح دومین نشست بزرگ خود پس از بن اول بود. در این جلسه نمایندگان بیش از 100 کشور جهان گردهم آمده و در مورد آینده افغانستان به بحث و گفت و گو نشستند. یکی از مهم ترین موضوعات و توافقاتی که در این نشست صورت گرفت، عبارت از:

آمریکا و آلمان در کنفرانس بین‌المللی بن اطمینان داده‌اند که همراه با متحدان خود، پس از خروج نیروهای خارجی از افغانستان در سال ۲۰۱۴ میلادی، به کمک رسانی به آن کشور ادامه خواهند داد.

کشور آلمان به کمک‌های مالی و همچنین آموزشی در تمامی زمینه‌ها از جمله نظامی و انتظامی در افغانستان ادامه خواهد داد.

آقای کرزی در سخنرانی خود بر حمایت جامعه جهانی از افغانستان، تاکید کرد و گفت که پس از سال ۲۰۱۴ میلادی کشورش همچنان نیازمند حمایت بین‌المللی است.

بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل متحد در سخنرانی خود قول داد که همچنان همراه با جامعه جهانی به حفظ صلح و ثبات در افغانستان و رفع مشکلات منطقه‌ای ادامه دهد. وی از دولت افغانستان خواست که به اصلاحات داخلی به ویژه مبارزه با فساد مالی ادامه دهد.

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا در سخنرانی خود از مقام‌های افغان خواست که در مواردی از قبیل تقویت جامعه مدنی، مبارزه با فساد مالی و مواد مخدر به تعهدات خود در قبال جامعه جهانی عمل کنند.

نماینده کشور ایران در این جلسه گفت که «برقراری صلح و ثبات در افغانستان با حضور نیروهای نظامی در آن کشور امکان پذیر نیست.»

کنفرانس بین‌المللی یک روزه بن با صدور یک اعلامیه به کار خود پایان داد. محور این اعلامیه حمایت از فعالیت های دولت های غربی از افغانستان تا سال ۲۰۱۴ و پس از آن خواهد بود.

در پایان این کنفرانس، حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان متعهد شد که در ازای حمایت جهانی از کشورش پس از خروج نیروهای نظامی در سال ۲۰۱۴ میلادی به مبارزه علیه فساد مالی ادامه دهد.

حوادث روز عاشورا در افغانستان و واکنش ها در برابر آن

امسال نخستین سالی بود که در روز عاشورا انفجار روی داد. در حالی که قبل از این چنین (پس از تشکیل اداره موقت و آزادی های مذهبی) چنین اتفاقی رخ نداده بود. در روز عاشورا، همزمان در سه ولایت کشور انفنجار رخ داد و طی آن ده ها نفر کشته و دها تن دیگر نیز زخمی شدند. در انفجاری که در شهر کابل در جاده مراخانی در میان جماعت عزاداران روی داد، بر طبق آخرین گزارش ها به تعداد بیش از 50 نفر از عزاداران کشته شدند. همزمان، در انفجاری در شهر مزار شریف نیز به تعداد چهار نفر از عزاداران کشته شده و شماری نیز زخمی شدند. همین طور در شهر قندهار نیز طی انفجاری، تعدادی از عزاداران زخمی شدند. به گفته سئولان امنیتی، افرادی که خود را در میان جماعت عزاداران عاشورا انفجار دادند، از هماهنگی خاصی برخوردار بوده و همه بصورت همزمان خود را نتحار کردند. ساعات پس از انجام این انتحار، گروه جنگوی (افراطیون متعلق به وهابیت) انجام این حملات را به عهده گرفتند. وقوع سه انتحار در روز عاشورا و کشته و زخمی شدن ده ها نفر از مردمان بی گناه، واکنش های داخلی و خارجی را به دنبال داشت. حامد کرزی رئیس جمهور کشور پس از اطلاع از این حملات، سفر خود به بریتانیا پس از ختم نشست بن دوم، را کنار گذاشت و به افافغانستان برگشت. او در دیدار و عیادت از زخمی شدگان به شفاخانه ها سر زده و ضمن تقبیح شدید این حمله غیر انسانی، خواهان روشن شدن قضیه و تعقیب قانونی عاملان این انفجارات شد. مجلس نمایندگان و سنای کشور و شماری از فعالین حقوق بشر و جامعه مدنی نیز این حمله را محکوم نموده و دولت پاکستان را در دست داشتن به این حملات محکوم کردند. همچنان کشتار مردمان بی گناه در سطح خارجی و بین المللی نیز انتقادات شدیدی را به دنبال داشت. ناتو، شماری از نهادهای خارجی و بسیاری از کشورها، این حمله را شدیداً محکوم نموده و از دولت پاکستان خواهان تعقیب عاملان این انفجارات شد.

کشته شدن افراد ملکی در ولایت هلمند

موضوع کشته شدن افراد ملکی چه توسط عملیات نیروهای خارجی در مناطق مختلف افغانستان و چه از سوی گروه های شورشی مسلح، موضوعی بوده است که همواره انتقادهای شماری از نهادهای حقوق بشری و نهادهای مدنی را به دنبال داشته است. این در حالی است که تلفات افراد ملکی بخصوص در یک سال اخیر، همواره رو به افزایش بوده و به نظر می رسد که این روند همین طور ادامه دارد. در هفته گذشته، طی یک انفجار  در ولایت هلمند، 19 غیر نظامی کشته شده و پنج غیر نظامی دیگر نیز زخمی شدند.  به گفته مسئولان امنیتی این ولایت، افراد کشته شده همه متعلق به افراد ملکی بودند که سوار در یک مینی بوس به طرف خانه های خود می رفتند. اما در مسیر راه با برخورد به یک بمب کنار جاده، این افراد جان خود را از دست دادند. گفته شده است که هنوز کسی مسئولیت این انفجار را به عهده نگرفته است. ولایات جنوبی، از نا امن ترین ولایات کشور به حساب می آید که در بیشتر اوقات، شاهد حادثات امنیتی است. اما بیشتر این نا امنی ها، جان مردمان ملکی را می گیرد. در مسیر راه ها، مسافرین اکثر وقت ها با مشکلات امنیتی مواجه بوده، یا موتر حامل شان با بمب های کنار جاده ای برخورد می کند یا هم در مسیر راه از سوی افراد مسلح ناشناس و اکثراً متعلق به گروه های شورشی مورد بازجویی قرار می گیرند.

کمک بانک جهانی برای بازسازی شبکه آبیاری کشور

افغانستان تا کنون نیز به کمک های بین المللی در تمام سطوح نیاز دارد. پنج شنبه هفته گذشته وزارت انرژی و آب گفت بانک جهانی برای اداره و مدیریت یک پروژه توسعه شبکه های آبیاری در این کشور بیش از ۲۷ ملیون دلار آمریکایی کمک کرده است. به گفته مسئولین این وزارت، اجرای این پروژه پنج سال را دربر خواهد گرفت و سازمان خوار و بار جهانی در زمینه اجرای این پروژه با وزارت انرژی و آب افغانستان همکاری خواهد کرد. گفته می شود با اجرای این پروژه در حدود سه صد هکتار زمین بایر آبیاری می گردد که به کار انداختن این مقدار زمین، زمینه اشتغال را برای ده ها شهروند فراهم می سازد. این پروژه در واقع بخشی از پروژه توسعه شبکه های آبیاری کشور است که در مجموع حدود ۱۴۰ ملیون دلار هزینه دارد و اجرای آن پنج سال را در بر خواهد گرفت. قریب به صد ملیون دلار از هزینه این پروژه از محل کمک های بدون بازپرداخت بانک جهانی به کشور تامین می شود. همچنان به گفته مقام های وزارت انرژی و آب «مقام های بانک جهانی می گویند بیش از ۲۷ ملیون دلار دیگر را برای مشاوره و مدیریت این پروژه اختصاص داده اند.» افغانستان اکنون یک کشوری است که عایدات عمده آن از طریق زراعت بدست می آید. از این رو، اعمار و بازسازی شبکه های آبیاری و اصلاح و گسترش زراعت در کشور گام ارزنده در جهت متحول ساختن اقتصاد کشور است. دولت در سالهای گذشته همواره اعلام کرده است که پروژه هایی بزرگی را برای احداث سد های بزرگ و کوچک آب در نظر دارد که به تنهایی قادر به اجرای آن نیست و تلاش می کند کمک های کشورهای کمک کننده و سازمانهای بین المللی را برای حمایت از این پروژه جلب کند. اما طرح ها، هنوز نیز آنطور که باید، جنبه عملی به خود نگرفته از یکسو افزایش کشت تریاک، کشاورزی و زراعت را در افغانستان به چالش کشیده است.