زنگـــار

مروری بر مهم ترین رویدادهای افغانستان در یک هفته گذشته

مهدی زرتشت

از نوزدهمین سالیاد فاجعه افشار، هفته گذشته یادبود به عمل آمد. شمار زیادی از مردم در گورستان شهدای افشار رفته و با اهدای دسته های گل، از شهدای به خون نشسته یادبود به عمل آورده و با بازماندگان غمدیده فاجعه افشار غم شریکی کردند. فاجعه افشار که نزده سال قبل از امروز (21 و 22 دلو 1371) در منطقه افشار شهر کابل رخ داد، در نوع خود یکی از غیر شنیع ترین و قساوت مندانه ترین جنایتی است که از سوی ناقضین حقوق بشر به اجرا گذاشته شد. طبق آمار منتشر شده، در این فاجعه بشری بیشتر از نه هزار انسان به خون کشیده شد، هزاران نفر فراری گردیدند، خانه های مردم بی گناه به آتش کشیده شد، به زنان و کودکان تجاوز صورت گرفته و حتا بر طبق اسناد افشا شده، مهاجمین وحشیانه مردم را قتل عام کردند و با خون آنها روی دیوارهای نیمه سوخته و نیمه ویران یادگاری نوشتند و حتا پاره های از صفحات قرآن کتاب مقدس مسلمانانان را نیز با نوک تپان های شان پاره کردند در حالی که شعار شان اسلام و دفاع از حریم اسلام بود. در مراسم یادبود از نزدهمین سال فاجعه افشار، سخنرانان ضمن محکوم نمودن این جنابت غم انگیز بشری، از نهادهای حقوق بشر و سازمان های حقوق بش جهانی خواستند تا به این فاجعه وحشیانه را که منجر به قتل، اسارت و عصت دری و برده گیری و زخمی شدن هزاران انسان بی گناه گردید، رسیدگی شود و مجریان آن به محاکمه کشانده شود. به مناسب یادبود از نزدهمین سالیاد فاجعه افشار، شهروندان ولایت بامیان در تجمع شان خطاب به نهادهای حقوق بشر جهانی این فاجعه غم انگیز و ضد بشری را محکوم کرده و از آنها خواستند تا به این قضیه رسیدگی کنند.

 وزارت اطلاعات و فرهنگ کشور با نشر ابلاغیه ای از رادیو ملی، از تمام رسانه های صوتی و تصویری خصوصی خواست تا «حجاب اسلامی» را رعایت کنند. این وزارت با بکار بستن عباراتی چون «نمایش سر برهنه و آرایش غلیظ» از تمام کارکنان زن در رسانه های صوتی و تصویری خواست برای حفظ «حجاب اسلامی و فرهنگ ملی» از نمایش سر و موهای برهنه و آرایش غلیظ خود داری کنند. این در حالی است که قبلاً نیز این وزارت به شماری از تلویزیون های خصوصی هشدار بوده و آنها را به بی احترامی به ارزش های اسلامی و فرهنگ ملی متهم کرده بود. نشر این خبر، در سطح رسانه های تصویری، صوتی تا روزنامه ها و هفته نامه و بخصوص سایت اجتماعی فیس بوک بازتاب داشت. در وب سایت اجتماعی فیس بوک که در حال حاضر بیشتر کاربران را دارد، این اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ به شدت مورد نقد قرار گرفت. عموم فرهنگ های و اصحاب رسانه های بصورت جمعی و انفرادی، این اقدام وزارت اطلاعات و فرهنگ را سختگیرانه و حتا شماری تعابیری فرهنگ طالبانی توصیف کردند. با این حال اما وزارت اطلاعات و فرهنگ در پاسخ به اعتراض های احتمالی گفته است که آنها چاره ای نداشتند، هر روز به تعداد زیادی شکایت نامه از سوی شماری از خانواده ها و بخصوص مراکز تعلیمات دینی و ملاامامان مساجد دریافت می کردند. به گفته این وزارت، این اقدام بخاطر اعتراض جدی آنان صورت گرفته است. اما این اقدام در هر صورت ممکن، اعتراض جدی را چه در میان نهادهای مدنی و چه میان جماعت روشنفکران و رسانه ها بر انگیخته است. شماری از این افراد باورمند اند، این اقدام در حقیقت نقض آشکار آزادی رسانه ای است. اما هیچ بعید نیست که چنین اقداماتی، همه صدای نواختن طبل برای خوش آمد گویی و دعوت طالبان به پروسه صلح باشد. زیرا در یک ماه جاری تمام تلاش ها چه از سوی کشورهای آمریکا و سازمان ملل و کشورهای عضو ناتو و چه از جانب حکومت افغانستان، به هدف جلب توجه طالبان به پروسه مصالحه بوده است. در ادامه چنین روندی، حتا سعی شده است کم و بیش فرهنگ طالبانی نیز روی کار بیاید که یک بخش آن، محدود کردن فعالیت های رسانه ها و آزادی بیان است. 

 مجلس سنا در جلسه روز سه شنبه خود طرح بودجه سال 1391 از سوی وزارت دارایی (مالیه) را رد کرده و از آقای زاخیلوال خواهان توضیح جزئیات آن شد. سنا طرح بودجه سال آینده را «غیر متوازن و غیر عادلانه خواند.» این در حالی است که همین انتقادها از سوی مجلس نمایندگان نیز مطرح شده است. قبل از طرح بودجه سال آینده از سوی وزارت دارایی، موضوعی از سوی مجلس نمایندگان به نقد گرفته شد، مصرف بودجه های انکشافی وزارت خانه ها بود. در این بررسی، چندین وزارت خانه نتوانسته اند بیشتر از چهل درصد از بودجه انکشافی خود را مطابق برنامه مصرف نمایند. در مجلسی که در انتقاد به این مسأله دایر شده بود، نمایندگان مجلس ضمن انتقادهای شدید از این وزارت خانه، به اکثریت آراء تصویب کردند که وزارت خانه هایی که نتوانسته اند بیشتر از چهل درصد بودجه انکشافی خود را مصرف نمایند، باید در  مجلس غرض استجواب حاضر شوند. در ادامه مجلس نمایندگان هفته گذشته تصویب کردند تا وزیر دارایی (مالیه) و وزیر داخله را استیضاح کنند. دبیر(منشی) مجلس نمایندگان در این ارتباط گفت که تغییر در بودجه سال 1389، پرداخت های غیر قانونی و خلاف مصوبه مجلس و رفتار خلاف قانون وزیر مالیه در ارتباط به بودجه تنها دلیل موجه استیضاح او از سوی مجلس نمایندگان است. همچنان دلیل استیضاح وزیر داخله کشته شدن هشت کودک در ولایت کاپیسا در اثر حمله نیروهای خارجی بوده است. به گفته شماری از نمایندگان مجلس، نیروهای امنیتی مربوط به وزارت داخله با گزارش بی اساس به نیروهای خارجی، عامل اصلی کشتاراین هشت کودک بوده است. رئیس مجلس نمایندگان گفت که به علاوه استیضاح وزارت داخله و وزارت دارایی، باقی وزارت خانه هایی که نتوانسته اند بیشتر از چهل درصد از بودجه انکشافی شان را مصرف کنند، نیز غرض ارائه توضیحات به مجلس نمایندگان در جریان هفته آینده فراخوانده خواهند شد. این در حالی است که از یکسو رئیس جمهور شماری از نامزد وزیران پیشنهادی را به مجلس نمایندگان غرض اخذ رأی اعتماد معرفی کرده است.  

 در کنار فساد گسترده اداری در دستگاه دولت افغانستان و چالش های امنیتی، تولید و قاچاق مواد مخدر، از عمده ترین چالش بر سرراه ایجاد یک حکومتداری سالم در افغانستان بوده است. بر طبق آمارهای که سازمان ملل در اواخر سال 2011 میلادی به نشر سپرد، کشت و تولید مواد مخدر نه تنها که کاهش نیافته است، بلکه همچنان روبه افزایش است. به گفته این سازمان، کشت و تولید مواد مخدر در افغانستان در مقایسه به یک سال قبل «61 درصد» افزایش یافته است. اما این چالش عمده، گذشته از آنکه جامعه ملل را به نگران کرده است، باعث نگرانی کشورهای منطقه شده است. بارها در این ارتباط میان کشورهای منطقه بحث و کنفرانس ها دایر شده و راهکارهایی برای مهار این پدیده سنجیده شده است. در ادامه این سلسله نشست ها، اواخر هفته گذشته، نمایندگان ده ها کشور در ویانا گرد هم آمدند تا برای مهار کشت و تولید مواد مخدر، راهکارهایی را طرح کنند. در این نشست، ضرار احمد مقبل وزیر مبارزه علیه مواد مخدر به عوامل افزایش این پدیده اشاره کرد. به گفته وی «تقاضای بالا برای مواد مخدر در بازار های جهانی و منطقه و بالا بودن قیمت تریاک نسبت به نباتات مشروع، نا امنی و جنگ و در نتیجه گسترش پدیدهء نارکوتروریزم، فعالیت شبکه های مافیایی قاچاق، بیکاری، فقر و نبود معیشت بدیل برای دهاقین عوامل عمده اند که زمینه ساز کشت کوکنار در کشور ما شده است.» آنطور که پیداست، یکی از کشورهایی که با عزم جدی برای مبارزه با مواد مخدر همیشه اعلام آمادگی کرده است، روسیه است. وزیر خارجه روسیه، لما در این نشست گفت، ما باید تعهدات رهبران افغانستان برای از بین بردن مزارع کوکنار و لابراتوار های ساختن هیرویین را به دست آوریم. همچنان بان کی مون سرمنشی سازمان ملل برای جلوگیری از گسترش کشت و قاچاق مواد مخدر، بر طبق قانون در افغانستان تأکید کرد.

 پنج شنبه هفته گذشته حامدکرزی رئیس جمهور کشور برای شرکت در نشست سه جانبه میان دولت های ایران، پاکستان و افغانستان وارد اسلام آباد پایتخت کشور پاکستان شد. این در حالی است که از یکسو به گفته آقای کرزی، گفت و گو با طالبان وارد مرحله تازه ای خود شده است. بر اساس این برنامه، دولت آمریکا، افغانستان و گروه طالبان سه جانب اصلی گفت و گو برای تأمین صلح در افغانستان هستند. در حالی که پیش از این، طالبان اگرچه اعلام کرده بود برای تفاهم با جامعه جهانی آماده گفت و گو است، اما گفت و گود با دولت آقای کرزی را رد کرده بود. به گفته دفتر سخنگوی ریاست جمهوری، حامد کرزی اکنون برای از سر گیری دور تازه از مذاکرات با کشورهای همسایه در ارتباط به تأمین صلح و گفت و گو با طالبان، در یک سفر سه روزه به پاکستان رفته است. در این سفر قرار است آقای کرزی با مقام های پاکستانی از جمله یوسف رضا گیلانی نخست وزیر و آصف علی زرداری رئیس جمهور دیدار و گفت و گو کند. همچنان بنا به گفته دفتر سخنگویی، قرار است آقای کرزی با شماری از احزاب سیاسی از جمله حزب مسلم لیک و برخی رهبران مذهبی نیز دیدار و گفت و گو کند: «دیدارهایی با نواز شریف، رهبر حزب مسلم لیگ پاکستان، اعضای شورای رهبری جمعیت علمای اسلام شاخه فضل الرحمان، آفتاب خان شیرپاور، رهبر حزب مردم شاخه شیرپاو و مولانا سمیع الحق، رهبر جمعیت علمای اسلام شاخه سمیع الحق، شامل برنامه این سفر خواهد بود.» این سفر رئیس جمهور، به گفته بسیاری از کارشناسن، یک «سفر غیرمنتظره» است. از سوی گفت و گو با جانب ایران ممکن است چیزی نباشد که دولت آمریکا بخواهد. همچنان تا جایی که معلوم است، این سفر بدون هماهنگی با دولت آقای اوباما صورت گرفته و این شاید نشان فاصله و عدم اعتماد میان سه جانب اصلی مذاکرات: آمریکا، طالبان و دولت افغانستان، باشد.