از چشم روزنامه های کابل- از شنبه تا پنج شنبه

مهدی زرتشت

ستون نویس روزنامه اطلاعات روز

чесло: 27.11.2014

حدود دو ماه از عمر دولت وحدت ملی می گذرد؛ اما هنوز هیچ کار مشخصی جز چند سفر خارجی رئیس جمهور، انجام نشده است. بر خلاف وعده رئیس جمهور، هنوز از معرفی کابینه خبری نیست، ناامنی در سراسر کشور و بخصوص پایتخت، بطور بی سابقه افزایش یافته است. طی دو هفته ی اخیر، مناطق مختلف شهر کابل، شاهد حملات خونین از سوی مخالفان مسلح بود و در تازه ترین حملات در ولایت پکتیکا، ده ها شهروند بی گناه کشته شدند و ده ها تن دیگر زخمی. اوائل هفته جاری عربستان سعودی از «چک سفید» برای ساختن «بزرگترین مرکز مطالعات اسلامی منطقه» خبرداد. مجلس نمایندگان با نشان دادن کارت های سبز، موافقت شان را با امضای پیمان امنیتی افغانستان و آمریکا، اعلام کردند. علاوه بر اینها، اکنون رئیس جمهور در رأس یک هیئت عالی رتبه دولتی به منظور اشتراک در هجدهمین اجلاس سران سازمان همکاری های کشورهای جنوب آسیا، به نیپال سفر کرده است. همچنین قرار است طی دو هفته آینده، مقامات دولت برای اشتراک در کنفرانس مهم لندن، به بریتانیا سفر کنند. همه ی این موضوعات، مهم ترین عنوان ها و تیتر و تحلیل های روزنامه های چاپ کابل را در هفته جاری تشکیل می داد. روزنامه ها با مطالعه و تحلیل جوانب موضوعات مذکور، دیدگاه های شان را مطرح کرده و از ضرورت ها و الزامات دولت سخن گفتند. در اینجا خلاصه ای از دیدگاه های روزنامه های چاپ کابل در هفته جاری را در ارتباط به مهم ترین مسائل، بصورت فشرده مرور می کنیم:

روزنامه جامعه باز در مطلبی زیر عنوان «کنفرانس لندن فرصتی که نباید از دست برود!» ضمن شرایط زمانی حساس دولت وحدت ملی، از اهمیت حیاتی کنفرانس لندن نوشته است.  این کنفرانس که قرار بود در 24 نوامبر سال روان برگزار گردد، اما بنا به آماده نبودن افغانستان و به درخواست دولت افغانستان، تا دهم دسامبر سال روان به تعویق افتاد. بر اساس گزارش ها، دولت افغانستان از مدتی به اینسو در تلاش است تا  «دستورکار کنفرانس و اولویت‌های افغانستان را تهیه و تنظیم کند.» نویسنده؛ اما با جدیت و نگرانی این مسأله گوشزد می کند که «اشرف غنی و عبدالله هنوز کابینة حکومت وحدت ملی را تشکیل نکرده‌اند. گفته می‌شود که هر‌دو طرف سرگرم بحث و مذاکره بر سر تفسیر کلمات و تعبیراتی‌اند که در متن موافقتنامة حکومت وحدت ملی به کار رفته است: «عدالت» و «تساوی» چه تفاوت دارند و آیا پست‌ها و امتیازات حکومتی بین دو تیم انتخاباتی «مساویانه» تقسیم می‌شود یا «عادلانه»؟» نویسنده به ساز و کار و کژی های توافق بر سر تشکیل کابینه اشاره می کند و این مسأله را مورد نقد قرار می دهد که «هر‌دو طرف مبارزه با فساد را مورد تأکید قرار می‌دهند؛ اما گویا معلوم نیست که فساد چیست و فاسد کیست و مبارزه با فساد از کجا باید شروع شود. عبدالله با لحن تلخی می‌گوید که نمی‌شود برای چهره‌های معلوم‌الحال فساد در دولت مقام داد و در عین حال از مبارزه با فساد حرف زد.» نویسنده مطلب تأکید می کند که دو مقام بلندپایه دولت وحدت ملی، بهتر است کوتاه بیایند و تا قبل از برگزاری کنفرانس لندن، کابینه تشکیل و اعلام شود.

در هفته ی جاری، مجلس نمایندگان با نشان دادن کارت های سبز، موافقت شان را با امضای پیمان امنیتی افغانستان و ایالات متحده آمریکا، اعلام کردند. یکی از کابوس های سال 2014، خروج نیروهای خارجی و آمریکایی از افغانستان که اهمیت واقعی این مسأله در جریان کار و زار انتخابات ریاست جمهوری، بیشتر مورد دقت قرار گرفت. با این حال، پس از تشکیل دولت وحدت ملی- دو روز پس از ادای سوگند ریاست جمهوری- توافقنامه امضاء شد.

روزنامه ماندگار در سرمقاله اش زیر عنوان «تأیید سند امنیتی و مسوولیت‌های دولت وحدت ملی» از اهمیت این توافقنامه سخن گفته و قبل از اینکه مسئولیت دولت وحدت ملی در قبال این توافقنامه را مورد تأکید قرار دهد، دولت آمریکا را مخاطب قرار داده و نوشت که «حالا که پیمان امنیتی به سر رسید و امریکایی‌ها هم ماندنی شدند، انتظار این است که افغانستان در بدلِ این حضور، امتیازها و دستاوردهای جدی داشته باشد. امریکایی‌ها باید تعهدشان را نسبت به محکم شدنِ اصل دموکراسی در افغانستان، جدی بگیرند و بر اجرایی شدنِ مفاد توافق‌نامۀ سیاسی بکوشند.» روزنامه در ادامه نوشته است که «امریکایی‌ها باید منابع تروریسم را در آن‌سوی مرز یعنی در خاکِ پاکستان مورد هدف قرار بدهند. امریکایی‌ها نباید از خاکِ افغانستان علیه منافعِ همسایه‌گانِ ما و قدرت‌های منطقه استفاده کنند. این‌همه از مسوولیت‌های دولت ع و غ (عبدالله و غنی) است که باید مورد توجه قرار گیرد.»

روزنامه 8صبح در مطلب خود زیر عنوان «چرا شورای علما خاموش است؟» به افزایش حملات تروریستی و دهشت افگنانه مخالفان مسلح/ طالبان اشاره کرده و نقش سازمان ها و نهادهای داخلی و خارجی را در مقابله با این حملات، به نقد و بررسی گرفت. روزنامه در سرلوحه خود نوشت که «سفارت‌های کانادا، پاکستان و امریکا رویداد تروریستی پکتیکا را نکوهش کرده‌اند، اما شورای عالمان افغانستان، تا هنوز ساکت است. این وظیفه عالمان دینی است تا با فتواهای مفتی‌های اهریمنی طرفدار طالبان، مبارزه کنند. عالمان دینی باید در هر روستا و شهر کشور، صدای مخالفت خود را با این وحشی‌گری‌ها اعلام کنند. تاکنون غیر از آقای عبدرب الرسول سیاف، عالمان سرشناس دیگر، به روشنی این اقدامات تروریستی را نکوهش نکرده‌اند.» مشخص است که سردرگمی دولت جدید و تأخیر در اعلام کابینه، به طالبان و سایر گروه های دهشت افگن و تروریست این فرصت را مساعد ساخته است که با استفاده از خلای موجود، حملات خود را گسترش بدهند و از این طریق این پیام را به گوش دولت جدید و حامیان خارجی آن برسانند که توافقات امنیتی نمی تواند مانع نفوذ و فعالیت آنها شود و همین طور نیروهای امنیتی دولت افغانستان توانایی مقابله با آنها را ندارد.

روزنامه در ادامه انگشت انتقاد به سوی دولت جدید نشانه می گیرد و می نویسد که «سران این دولت باید به روشنی به مردم افغانستان بگویند که چرا استخبارات پولیس، کشف وزارت دفاع و شاخه‌های سازمان امنیت ملی، در جلوگیری از قتل عام مردم افغانستان ناکام می‌مانند؛ این اداره‌ها چه ضعف‌هایی دارند و راه‌حل آن چیست. علاوه بر این سران دولت وحدت ملی باید به مردم افغانستان بگویند که طالبان مخالفان سیاسی‌اند یا دشمنان ایدیولوژیک نظام.»

روزنامه اطلاعات روز در سرمقاله اش زیر عنوان «فرصت های افغانستان از حضور در سازمان های منطقه ای» سفر هیئت بلند پایه دولتی به منظور اشتراک در هجدهمین اجلاس سران همکاری های سازمان سارک به نیپال را به بررسی گرفته و این سفر را با اهمیت خوانده است. روزنامه می نویسد که «افغانستان بیش از سایرین نیاز به همگرایی منطقه ای و پیوستن به اتحادیه ها و سازمان های منطقه ای دارد. وابستگی شدید اقتصادی و تجارت افغانستان به خارج و عدم دسترسی به آب های بین المللی و مسیرهای دشوار و بی ثبات انتقال کالا به افغانستان، از مسائل اصلی اقتصاد و تجارت افغانستان می باشند.» روزنامه در ادامه تأکید می کند که «دولت افغانستان باید سیاست فعال در قبال سامان ها و تشکل های منطقه ای، خصوصاً در عرصه اقتصادی به پیش بگیرد و از ظرفیت ها و امکانات آن در جهت رشد اقتصادی و تجارت خویش استفاده نماید.»

چنانچه دیدیم، همزمان با شتاب گام های دولت در راستای حل مسائل مختلف و تأمین روابط خارجی افغانستان با کشورهای همجوار و کل کشورهای جهان، لحن و زبان رسانه ها نیز جدی تر و پرشتاب تر از قبل شده است. ظاهراً دولت وحدت ملی در شروع کار، گرفتار نوعی سردرگمی شده و تأخیر خلاف وعده در اعلام و معرفی کابینه دولت، بیش از همه فکر و فرصت دولت را به هدر داده است. این در حالی است که اکنون دولتی با تنها رئیس جمهور و رئیس اجرائیه، فرصت های مهم را پیشرو دارند و اجلاس های سارک و لندن، از مهم ترین آنهاست.

با اعلام «چک سفید» عربستان و ساختن یک مرکز تحقیقات و تربیه اسلامی در کابل، اذهان عموم مردم افغانستان مشوش شده و مردم و جامعه آگاهان کشور بیم دارند این مرکز، مکانی برای تربیه  و تسری افراط گرایی دینی شود. واضح است که افغانستان تنها میدان جنگ نیابتی هند و پاکستان نیست؛ این بار اما با تأسیس چنین مرکزی، خطر شیوع جنگ نیابتی مذهبی (ایران و عربستان) نیز محتمل به نظر می رسد. واضح است که این نگرانی ها خیلی هم جدی است. اگر عربستان سعودی با نیت خیر می خواهد دولت افغانستان را کمک و تقویت کند، چرا هزینه ساخت این مرکز را به معارف افغانستان، اقتصاد و تجارت افغانستان و... اختصاص نمی دهد؟ اکنون دولت جدید و بخصوص شخص رئیس جمهور باید درک کند که افغانستان سالها در گیرو افراط گرایی و بینادگرایی به سر برده و خسارات جبران ناپذیری را متحمل شده است. تأسیس این مرکز مطالعات اسلامی چه دردی از مردم و ملت افغانستان دوا می کند جز سوق دادن افغانستان به قهقرا، افراط گرایی و جنگ های مذهبی؟!

ظاهراً دولت جدید در شروع کار با آزمون بزرگی مواجه شده است. عبور موفقانه از این مرحله حساس، ضمن اینکه آسان نیست، می تواند چشم انداز کارایی دولت را در آینده مشخص کند. تأخیر در معرفی کابینه و عدم توافق میان دو مقام اول دولت، افزایش حملات تروریستی از سوی طالبان و شبکه حقانی و زیر سوال بردن توانایی نیروهای امنیتی، شیوع و رشد بنیادگرایی و دخالت آشکار دولت های خارجی، و همچنین استفاده موثر و عاقلانه از فرصت هایی چون اجلاس سارک و کنفرانس لندن، بیش از پیش فکر و تعمق اساسی، رویکرد عقلانی و مدیریت حساب شده و قوی می خواهد که اگر دولت وحدت ملی بتواند از پس این همه مسائل، موفقانه بیرون بیاید، می توان به افغانستان جدید امیدوار شد.