از چشم روزنامه‏های کابل از شنبه تا پنج شنبه

نویسنده: مهدی زرتشت

در حالی که بر خلاف وعده ی رئیس جمهور محمد اشرف غنی، هنوز از معرفی کابینه خبری نیست؛ اما سران دولت وحدت ملی اکنون در چندمین سفر خارجی شان به سر می برند. در حال حاضر رئیس جمهور و رئیس اجرایی دولت به منظور اشتراک در نشست وزرای خارجه ناتو در بروکسیل به سر می برند. این در حالی است که قرار است به زودی کنفرانس لندن شروع شود گرچه انتظار می رفت تا زمان برگزاری این کنفرانس مهم، حد اقل بخشی از کابینه دولت جدید معرفی شود.

اوائل هفته جاری مهلت سرپرستی وزارت خانه ها به اتمام رسید و رییس جمهور غنی وزیران سرپرست را که مهلت قانونی وظایف‌شان به اتمام رسیده، سبک‌دوش کرد و سرپرستان جدید برای وزارت‌خانه‌ها و نهادهای دولتی انتصاب کرد‌. همچنان، در شروع هفته ی جاری، یک مقام بلندپایه پولیس کابل از مقام اش استعفاء داد، از کاخ ریاست جمهوری خبرهایی به رسانه ها درز کرد که گویا مذاکراتی میان دولت افغانستان و طالبان بطور پنهانی و دور از چشم رسانه ها، در جریان است و روزنامه های چاپ کابل، هر یک طی مقاله ها و یادداشت های اختصاصی شان، همه ی این موضوعات را مورد بحث و بررسی قرار دادند که در ذیل، بصورت فشرده نگاهی می اندازیم:

روزنامه جامعه باز در مطلبی زیر عنوان «سیاست مقابله با طالبان؛ ابتکار یا انفعال؟» به یکی از مطلب های منتشر شده در روزنامه نیویورک تایمز اشاره می کند که در آن نوشته شده است، رئیس جمهور آمریکا از صدور فرمان عملیات مشترک نیروهای افغانستان و نیروهای خارجی بر مواضع طالبان، خبر داده است. نویسنده ضمن اشاره به موضع گنگ دولت گذشته در مقابل طالبان، خاطر نشان می سازد که دولت وحدت ملی با اتخاذ مواضع روشن در مقابل دوست و دشمن، از تکرار اشتباهات دولت گذشته پرهیز کند. این روزنامه می نویسد: «همین‌گونه، کاربرد «مخالف سیاسی» برای طالبان در زبان اشرف غنی، حاوی ابهامات زیادی است. او هنوز این ابهامات را رفع نکرده است. «مخالف سیاسی» با «مخالف مسلح» چه فرق دارد و اگر احیاناً طالبان از زبان اسلحه سخن بگویند و با قتل و ارعاب با حکومت وحدت ملی طرف شوند، باز‌هم «مخالف سیاسی» محسوب می‌شوند یا به عنوان نقض‌کنندگان «حق استفاده انحصاری قوا توسط دولت» در ردیف «دشمن» قرار می‌گیرند؟» نویسنده بر ضرورت درک واقع بینانه مسأله مقابله با طالبان و سایر گروه های مسلح مخالف دولت اشاره می کند و خاطر نشان می سازد که «حالا این تصمیم گرفته شده است. احتمالاً یکی‌ـ‌دو هفتة آینده روشن خواهد کرد که اشرف غنی، در تحول جدید در موضع «ابتکار» ظاهر خواهد شد یا «انفعال». ظاهراً نشانه‌های زیادی وجود دارند که اشرف غنی، تحمل نقش انفعالی را در مقام ریاست‌جمهوری بر‌نمی‌تابد. اگر چنین رویکردی در تحول جدید نیز اتخاذ شود، اشرف غنی، کرزی و سیاست‌های او را در یکی از مهم‌ترین مسایل کشور دور خواهد زد.»

اوائل هفته جاری، رییس جمهور غنی وزیران سرپرست را که مهلت قانونی وظایف‌شان به اتمام رسیده، سبک‌دوش کرد و سرپرستان جدید برای وزارت‌خانه‌ها و نهادهای دولتی انتصاب کرد‌. در این خصوص، روزنامه اطلاعات روز در سرمقاله اش تحت عنوان «تداوم سنت پرستی از حکومت قبلی به حکومت جدید» عمل و رویکرد دولت جدید را دستکم در دو مورد: «تأخیر در اعلام کابینه» و «سنت سرپرستی در مقام‌های بلند‌پایه‌ی دولتی» مورد انتقاد قرار داد. روزنامه در ادامه نوشت که «سنت «سرپرستی» تنها از نظر قانونی دچار مشکل نیست؛ بلکه این امر از نظر حکومت‌داری خوب و اصول مدیریت نیز با مشکلات جدی همراه است. سرپرستان از لحاظ قانونی با محدودیت‌های اجرایی مواجه می‌باشند و این امر سبب بن‌بست ‌یا کندی امور‌ کاری این مقام‌ها می‌شود. نهادهایی که از سوی سرپرست اداره می‌شوند، دچار بی‌نظمی و هرج‌و‌مرج می‌باشند و نظم بوروکراتیک آن فرومی‌پاشد.» روزنامه در ادامه نوشت که سنت سرپستی «از یک‌‌سو قانون‌‌مداری را در کشور تضعیف می‌‌کند و حکومت را در برابر قوه‌‌ی مقننه و اراده‌‌ی ملت بی‌‌اعتنا می‌‌سازد و از سوی دیگر، باعث تضعیف این نهاد‌ها می‌‌شود.»

روزناه 8صبح در مطلبی زیر عنوان «هر نوع مذاکره باید شفاف باشد» به گزارش های رسانه های پاکستانی اشاره می کند که نوشته اند «کابل به وساطت سازمان ملل متحد با طالبان مذاکره می‌کند.» که بر اساس این گزارش، هدف از این مذاکرات دعوت طالبان به روند سیاسی و سهم دادن آنان در قدرت است. روزنامه خطاب به دولت افغانستان می نویسد که «روشن است که به جنگ افغانستان، یک توافق سیاسی جامع و عادلانه پایان داده می‌تواند. اما هر نوع مذاکره‌ای باید شفاف باشد. ارگ باید در مورد آن اطلاع‌رسانی کند. ارگ باید به مردم افغانستان بگوید که با کدام دسته از طالبان مشغول مذاکره است. آن دسته از طالبان که مسوولیت انفجار‌ها تروریستی را به دوش می‌گیرند، به وضوح اعلام کرده‌اند که نمایندگان آنان در قطراند.» روزنامه با اشاره با حمله های تروریستی اخیر در کابل و چند شهر دیگر کشور از سوی گروه طالبان، خاطر نشان می سازد که «سران حکومت وحدت ملی باید به مردم بگویند که کانال‌هایی که میانجی‌گری می‌کنند، کی‌ها هستند. علاوه بر این سران حکومت وحدت ملی باید بدانند که مذاکره با طالبان مساله ملی و همگانی است. تمام گروه‌های سیاسی، مذهبی و قومی چه در داخل نظام و چه در بیرون آن باید به نحوی در مذاکره دخیل باشند. نظریات جامعه مدنی، رسانه‌ها و سازمان‌های مدافع حقوق بشر باید در هر نوع مذاکره‌ای لحاظ شود. طالب باید با کلیتی به نام افغانستان مذاکره کند که دولت، جناح‌های سیاسی، جامعه مدنی، اصحاب رسانه‌ها و سازمان مدافع حقوق بشر را در بر می‌گیرد.»

همچنین، اوائل هفته جاری، فرمانده پولیس کابل از مقام اش استعفاء داد. رسانه ها دلیل استعفای این مقام فرماندهی امنیتی را ضعف کارکرد آنها در مقابل حملات پی در پی اخیر در کابل از سوی «مخالفان سیاسی» می دانند. در همین راستا، روزنامه ماندگار در مطلبی زیر عنوان «نهادهای امنیتی را سیاسی نسازید!» استعفای این مقام بلندپایه پولیس را «مصلحتی» و «تحمیلی» خواند. روزنامه با ادعای اینکه جنرال ظاهر فرمانده پولیس کابل به دستور رئیس جمهور از وظیفه اش برکنار شده، نوشته است که «نباید نهادهای امنیتی را به سیاست‌های شخصی خود ملوث کنیم؛ زیرا نهادهای امنیتی به دلایل گوناگون و مشخصی، بسیار حیاتی‌اند و آلوده شدن‌شان به امر سیاست، آن‌ها را از وظیفۀ اصلی‌شان دور، و بنیان و پایۀ آن‌ها را سست می‌سازد. هر نوع برخوردِ سیاسی با نهادها و مقاماتِ امنیتی، می‌تواند مستقیماً تأثیر معکوس بر فعالیت‌های آن‌ها بگذارد.» روزنامه در ادامه خاطرنشان می سازد که «مسلماً، سیاسی کردنِ نهادهای امنیتی می‌تواند میان سرانِ دولتِ وحدتِ ملی اختلاف ایجاد ‌کند و در نهایت، کلِ نظام را با چالش‌ روبه‌رو سازد.‌ یکی از وعده‌های آقای غنی در ایامِ کمپاین‌های انتخاباتی، عاری کردنِ نهادهای امنیتی و آموزشی از سیاست بود که اینک معلوم می‌شود قضیه برعکس شده است. اما اگر رییس جمهور به‌حق به وعده‌هایش وفادار است، از همین اکنون باید آن را ثابت کنـد!»

نتیجه گیری

آنگونه که انتظار می رفت، تأخیر در اعلام کابینه و توافق دو مقام دولت جدید- رئیس جمهور و رئیس اجرایی- بر سر تقسیم مساویانه قدرت، به این سادگی ها امکان پذیر نیست و حد اقل زمان بیشتری می طلبد. با وجود این، اما دستگاه سیاسی دولت احتمالاً به خاطر یک سری مصلحت ها و از جمله رفع نگرانی ها از اذهان عامه، تا به حال سعی کرده است اختلافات را کمرنگ جلوه بدهند و در عوض به مردم افغانستان گوشزد کنند که بدون هیچ اختلافی، کابینه به زودی معرفی خواهد شد. اما در هر حال، معرفی کابینه و توافق دو مقام دولت با توجه به موقعیت زمانی حساس، بدون شک از مهم ترین اولویت های دولت وحدت ملی است.

از زمان ادای سوگند ریاست جمهوری و شروع به کار دولت به صورت رسمی، بیشترین وقت رئیس جمهور و رئیس اجرایی در نشست ها و اجلاس در خارج از کشور گذشته است. این در حالی است که طالبان و شبکه های تروریستی و دهشت افگنی با استفاده از این فرصت و خلای موجود، حملات شان را در سراسر کشور و بخصوص مناطق مختلف پایتخت بطور بی سابقه افزایش داده اند. در همین حال شایعه هایی نیز وجود دارد که دولت افغانستان بطور پنهانی و دور از چشم رسانه ها با گروه طالبان مذاکراتی را انجام داده است. در هر حال، اما چنانچه رسانه ها و کارشناسان بارها و با جدیت هشدار داده اند، دولت رئیس جمهور اشرف غنی با درس عبرت از یک دهه تجربه ی ناکام حامدکرزی، باید تعریف واضحی از دوست و دشمن داشته باشد و اجازه ندهد بار دیگر فرصت ها از دست برود و بدتر از همه، تاوان حملات دشمن را نیز مردم افغانستان بپردازند. اگر چنانچه طالبان حاضر به مصالحه نیستند، بدون ضیاع وقت، مقابله نظامی و شکست آنها از طریق سرکوب تنها روش درست می تواند باشد.

با درک چنین واقعیت هایی، دولت افغانستان باید منافع ملی را در صدر قرار دهد و به خودش اجازه ندهد صلح و آرامش مردم قربانی مصلحت های سیاسی شود. مردم افغانستان با تحمل سالها جنگ و ناامنی و بی ثباتی و فقر شدید اقتصادی، دیگر تحمل ادامه این روند را ندارند و جداً انتظار دارند دولت جدید، متفاوت تر از دولت گذشته عمل کرده و با سیاست های روشن و ملی، گام های مهمی را در راستای امنیت، صلح، نظم و نسق و بهبود وضعیت اقتصادی کشور، بردارد.