پیام زیر؛
«مانیفیست» نور سلطان نظربایف رئیس جمهور جمهوری قزاقستان است که تحت عنوان «جهان
قرن 21» به تاریخ 31 مارچ سال جاری، طی یک نشست مهم امنیتی با حضور چندین کشور در
شهر واشنگتن برگزار شد. در این «مانیفیست» نظربایف نگرانی عمیق اش را از آینده
بیان می کند. در این پیام، او به تمام سیاست مداران، دولت مردان و قدرت های بزرگ
اتمی و نظامی گوشزد می کند که باید قبل از وقوع فاجعه، دست به کار شد و این وظیفه
قدرت های بزرگ جهانی است تا از طریق گفتگو، به حل بحران های موجود قرن حاضر
بشتابند.
مهدی زرتشت
***
مانیفیست «جهان قرن 21»
نور سلطان نظربایف، شهر واشنگتن،
31 مارچ سال 2016
بشر در قرن بیست و یکم امیدوار به عصر جدید همکاری جهانی
بود. اما امروز این امید می تواند به یک سراب مبدل شود. جهان را یکبار دیگر خطر
تهدید میکند و نمی توان آنرا نادیده گرفت. این تهدید؛ جنگ جهانی است. نظر به
محاسبه دانشمندان، سیاره ای که در آن ما زندگی میکنیم بیشتر از 15 هزار جنگ را به
خود دیده است. طی این جنگ ها میلیون ها نفر کشته شده اند، شهرها و کشورها از روی
زمین پاک شده اند و فرهنگ ها و تمدن ها نابود گردیده اند.
با ورد به قرن 21، مردم
اختراعات علمی را انجام میدهند که همه را متحیر می کند، تکنالوژی نسل جدید را اختراع
میکنند، بشر به فاز جدید توسعه و ترقی قدم می گذارد، جهان در آستانه چهارمین
انقلاب صنعتی قرار دارد، امراض خطرناک به گونه موفقانه ریشه کن میشوند؛ اما ویروس
جنگ به تباهی وضعیت جهان ادامه میدهد. این ویروس توانمندی صنعت نظامی را که در
بعضی کشورها به بخش قوی اقتصادی مبدل گردیده است، چند برابر میسازد.
ویروس جنگ آماده است تا اختراعات
آینده را در حول شعور مصنوعی آلوده نماید. نظامی گرائی در ذهن و رفتار انسان ها
عمیقاً نفوذ کرده است. امروز بیشتر از یک میلیارد اسلحه در دست مردم قرار دارد که
روزانه در تمام جهان هزاران تن از افراد ملکی به قتل می رساند. ممکن است خطر جنگ
به واقعیت تلخ در سطح جهان مبدل شود. نشانه های این چنین عاقبت مشهود اند. در
روابط بین المللی خطرات جنگ افزایش یافته است. جغرافیای تصادمات نظامی به صحنه های
تاریخی حملات نظامی دو جنگ جهانی گذشته برخورد کرده است- شرق اروپا، شمال افریقا و
شرق نزدیک.
قرارداد منع گسترش سلاح اتمی اهداف
خود را اجرا نمی کند. سلاح مرگبار و تکنالوژی آن بنا بر استندردهای دوگانه قدرت
های بزرگ در تمام جهان پراکنده شده است. افتادن آنها به دست تروریست ها هیچ وقت
غیر ممکن نیست.
تروریزم بین المللی چهره ظالمانه
اختیار کرده است و از حملات واحد به تهاجم های بزرگ تروریستی علیه کشور های
اروپائی، آسیائی و افریقای تغییر خاصیت داده است. مهاجرت های میلیونی، تخریب
شهرها، نابودی باارزش ترین آبدات تاریخی به واقعیت تلخ مبدل شده اند.
زمین یکبار دیگر به سوی جنگ سرد روان است که عواقب مرگبار
برای تمام بشریت خواهد داشت. در حال حاضر جهان با کمک قوه قهر مثبت چهار دهه قبل
محفوظ است. در نیمه دوم قرن بیستم در نتیجه مذاکرات موفقانه درعرصه امنیت هستهای،
تسلیحات اتمی روسیه و ایالات متحده امریکا به قدر قابل ملاحظه کاهش یافتند. پنج قدرت اتمی اعلام نمودند که از آزمایشات اتمی دست می
کشند [که در نتیجه] تهدید نابودی زمین به طور فوق العاده کاهش یافت. روند ایجاد
سیستم های امنیتی منطقهای تسریع پیدا کرد.
براساس اصول اعتماد، تشکیلات بزرگ اوراسیا-اتلانتیک ایجاد
گردید- سازمان امنیت و همکاری در اروپا. در نتیجه توافقات قدرت های بزرگ و عملیات
چندجانبه سازمان ملل متحد در امور حمایت از صلح، یکتعداد زیادی جنگ ها و اختلافات
حل گردیدند. اما حالا ما شاهد فرسایش این دستآوردها استیم.
بناءَ برای میلیون ها انسان این سوالات نگران کننده است:
وضعیت جهان به کدام سو خواهد رفت؟ آیا اختلافات میان قدرت های بزرگ به مقابله جدید
و طویل المدت تبدیل نخواهد شد؟ کدام کشور قربانی بعدی جنگ نیابتی قدرت های جهان و
منطقه خواهد شد؟ زمین کی ها را چین های تانک ها و انفجار بمب ها ویران خواهد کرد؟ در کدام شهرها اطفال زیر
راکت باران کشته خواهند شد؟ سیل پناهجویان جدید بخاطر نجات جان شان از جنگ ها از
کجا به کجا خواهند رفت؟
بیشتر از 60 سال قبل، دانشمندان بزرگ چون انیشتین و برتران
راسیل مانیفیستی را ارائه کردند که در آن سوال وحشتناکی را مطرح کردند: «آیا ما
باید نسل انسان را نابود بسازیم، و یا بشر از جنگ دست میکشد؟».
بهترین مغزهای انسان های قرن بیستم، مردم را هشدار داده
بودند که در جنگ های جهانی آینده سلاح اتمی استفاده خواهد شد و همه چیز را در زمین
نابود خواهد ساخت. هشدار آنها در مورد اینکه تمام اختلافات میان کشورها نباید با
جنگ حل شود، برای قرن 21 بسیار مهم است. ریشهکن ساختن جنگ یکی از دشوارترین وظایف
بشر است. این موضوع باید در اولویت کاری رهبران جهان در قطار سایر مشکلات جهانی،
قرار بگیرد.
در قرن بیست و یکم برای بشریت لازم
است تا گام های قاطع را بخاطر غیرنظامی سازی بردارد. این فرصت دوباره میسر نمیشود
و در غیر آن سیاره ما به یک زباله دانی بدون انسان با مواد رادیواکتیف مبدل خواهد
شد. سیاره ما بی نظیر است و کدام سیاره مشابه به آن نداریم.
بناً بشر به یک برنامه جامع «قرن
بیست و یکم: جهان بدون جنگ» نیاز دارد.
این استراتیژی جهانی باید فعالیت های
هماهنگ و منسجم ملت ها را بخاطر نابودی ویروس جنگ ها و درگیری ها، تعریف نماید. در
این سند باید سه اصل عمده توجه شود:
اول؛ در هیچ یک از جنگ های مدرن برنده وجود نخواهد داشت،
همگی بازنده خواهند بود.
دوم؛ در جنگ جدید استعمال سلاح های
کشتار جمعی حتمی است، از جمله سلاح هستهای، شیمیایی، بیولوژیکی و غیره که دستآوردهای
علمی بشر آنها را اختراع کرده اند. و این سبب مرگ تمام بشریت خواهد شد و آنگاه دیر
خواهد بود که ما مسئول این جنگ را پیدا کنیم و شاید هم کسی نماند که آنرا پیگیری
کند. این خطر بالقوه باید به عنوان یک اصل توسط رهبران و سیاستمداران امروزی و
آینده، درک و شناسائی شود.
سوم؛ بنیاد حل و فصل همه اختلافات بین
دولت ها باید از طریق مذاکرات صلح آمیز و سازنده و بر اساس اصول مسئولیت های برابر
برای صلح و امنیت، احترام متقابل و عدم دخالت در امور داخلی باشد. بر این اساس
باید الگوریتم جامع جامعه جهانی را در زمینه های زیر، بنا کرد:
اول؛ حرکت پیگیرانه به سوی صلح و عاری از سلاح هسته ای و انواع اسلحه کشتار جمعی،
که خوشبختانه تا حال گام مهم در این راستا برداشته شده است. به تاریخ 7 دسامبر سال
2015 مجمع عمومی سازمان ملل متحد به ابتکار قزاقستان اعلامیه سراسری ساخت جهان
عاری از سلاح های هستهای را به تصویب رساند. 25 سال قبل قزاقستان برای اولین بار در جهان،
پلیگون آزمایش های هسته ای سیمیپلاتینسک را برای همیشه بست که اولین و یگانه مورد
در تجربه جهانی بوده است. به تعقیب آن، دولت جوان داوطلبانه از میراث شوم اتحاد
جماهیر شوروی سابق، چهارمین قدرت اتمی جهان و وسایل حمل آن انکار کرد. این تصمیم
باعث شد که قدرت های هسته ای مهلت را برای منع آزمایشات هستوی اعلام نمایند. 20
سال پیش در چارچوب سازمان ملل متحد، قرارداد منع آزمایشات هسته ای برای امضاء
آماده گردید؛ اما این سند مرعی الاجرا نشد. در قلمرو قزاقستان با حمایت IAEA بانک سوخت
هستوی با غنای پایین ساخته شد.
حالا برای منع قراردادن سلاح های
کشنده در فضا، در قعر اقیانوس ها، آب های مشترک و قطب شمال باید تصامیم جهانی گرفته
شود. مهم است تا سند ترتیب و تصویب گردد که استفاده از اختراعات علمی را برای
ساختن انواع جدید سلاح های کشتار جمعی منع نماید. در سازمان ملل متحد باید جدول
ثبت اختراعات علمی که میتوانند برای ایجاد و توسعه سلاح کشتار جمعی مورد استفاده
قرار گیرند، ایجاد گردد.
دوم؛ در قرن 21 لازم است تا جغرافیای جهان پایدار را شکل داد و جنگ را به طور دوامدار
به عنوان طریقه زندگی ریشه کن ساخت. در جهان شش منطقه عاری از سلاح اتمی وجود دارد
که شامل قطب جنوب، تقریباً تمام نیمکره جنوبی، از جمله آمریکای لاتین، افریقا،
آسترالیا و اقیانوسیه میباشد. جوانترین آنها منطقه آسیای مرکزی است که 10 سال قبل
در سیمیپلاتینسک توسط پنج کشور منطقه ایجاد شد. لازم است تا تلاش های جهانی را
برای ایجاد منطقه غیر هسته ای در شرق میانه تشدید بخشید. قزاقستان در سال 1992
دعوت اجلاس همکاری متقابل و اعتماد سازی در آسیا را پیشنهاد نمود. این همایش در
قرن حاضر با اشتراک 27 کشور، سازمان ملل متحد و سایر سازمان های بین المللی
موفقانه نهادینه شد. همکاری های چندجانبه میان جمهوری مردمی چین، فدراتیف روسیه،
قزاقستان، قرقیزستان، تاجکستان و ازبکستان در چارچوب سازمان همکاری های شانگهای
اهمیت مثبت دارد. مناطق صلح در امریکای جنوبی، اتلانتیک جنوبی و بحر هند پتانسیل
قابل توجهی دارند. تمام تجربه های ذخیره شده را باید برای ایجاد مناطق بزرگ صلح بر
اساس حقوق مخصوص بینالمللی اعمال کرد که در آنها نباید جای برای جنگ و درگیری
باشد. مسائل امنیت و توسعه در مناطق صلح توسط تمام اعضای سازمان ملل متحد و شورای
امنیت سازمان ملل متحد، میتواند تضمین شود.
سوم؛ در قرن بیست و یکم باید بر فرهنگ نظامی گری، موجودیت بلوک های نظامی که
تهدیدی برای امنیت جهانی و مانع توسعه همکاری های جهانی است، غلبه نمود. واقعیت این
است که اگر فقط یک بلوک بزرگ نظامی وجود دارد، شکل گیری بلوک ضد آن حتمی است. قدرت
موجب زایش ضد قدرت میشود. در بلوک های نظامی کشورهای مختلف شامل میباشند که
مسئولیت خود را در برابر جهان و امنیت همیشه درک نمی کنند. برعلاوه، تلاش هایی هم
وجود دارد که از بلوک های نظامی بخاطر گرفتن امتیاز از کشورهای ثالث بشمول کشورهای
همسایه، استفاده می کنند. بنابراین، وضعیت رویارویی در برخی از مناطق و یا هم در
تمام جهان می تواند به طور نامحدود شبیه سازی شود. در عین حال، تجربه جنگ های
گذشته نشان داده است که امنیت خود را نمی توان با نقض امنیت کشورهای دیگر تامین
کرد. به همین دلیل باید ائتلاف جهانی بخاطر صلح، ثبات، اعتماد و امنیت تحت نظارت
سازمان ملل متحد در مقابل بلوک های نظامی راه اندازی شود. در ده سال آینده توقف
جنگ ها و درگیر ها در افغانستان، عراق، یمن، لیبی، سوریه، شرق اوکراین، رویارویی
فلسطین و اسرایل باید وظیفه همگانی شود. کاهش پتانسیل وضعیت انفجاری در شبه جزیره
کوریا، آب های دریای چین جنوبی و قطب شمال را پیش رو داریم.
چهارم؛ سازگار ساختن پروسه خلع سلاح جهانی با شرایط تاریخی جدید
بسیار مهم است. کوتاه بینی در اسناد و قراردادهای قبلی مربوط به کاهش سیستم های
دفاعی موشکی و سلاح های متعارف، فضای سیاسی اوراسیا را نظامی ساخت. این کار خطر
آغاز جنگ جهانی را حتی به علت تکان در سیستم های الکترونیکی مدیریت دفاعی افزایش
میدهد. ما به استراتیژی جدید فعالیت کنفرانس سازمان ملل متحد در عرصه خلع سلاح
نیاز داریم. وظیفه ما از میان برداشتن تهدید های جدید است.
پنجم؛ جهان بدون جنگ؛ اولتر از همه الگوی منصفانه رقابت جهانی در حوزه مالی،
تجارتی و توسعه بین المللی خواهد بود. قزاقستان در هفتادمین اجلاس مجمع عمومی
سازمان ملل متحد تهیه پلان «استراتیژی جهانی ابتکار-2045» را مطرح نمود. این پلان
برای ریشه کن سازی عوامل جنگ ها و اختلافات طرح ریزی شده است. مهم است تا روند
جدید توسعه بر اساس دسترسی برابر و عادلانه تمام ملت ها به زیربناها، منابع و بازار
ها استوار باشد. پیشنهاد میشود که این پلان الی جشن صدسالگی سازمان ملل متحد تحقق
یابد. قزاقستان برگزاری کنفرانس بین المللی سازمان ملل متحد را در سال 2016 پیشنهاد
مینماید که در جریان آن باید بر اصول حقوق بین المللی بخاطر جلوگیری از جنگ و
اختلاف در قرن 21 تاکید گردد. دعوت برای خردمندی و گفتگو، اعتدال و سلامتی عقل،
نباید قربانی حملات اطلاعاتی مخالفان صلح جهانی گردد. در قرن 21 جهان به صلح نیاز
دارد.
ما باید در باره آینده فرزندان و نواسه های خود فکر کنیم.
لازم است تا تلاش های حکومت ها، سیاستمداران، دانشمندان، تاجران، هنرمندان و
میلیونها انسان در سراسر جهان را برای جلوگیری از تکرار اشتباهات غم انگیز قرن های
گذشته یکجا بسازیم و جهان را برای همیشه از تهدیدات جنگ خلاص نماییم. عدم فعالیت
در حفظ صلح منجر به فاجعه جهانی خواهد شد.
مانیفیست من «جهان. قرن بیست و یکم» نشان دهنده نگرانی عمیق از سرنوشت نسل های آینده است که در قرن بیست و یکم
زندگی و کار خواهند کرد. ما رهبران دول و سیاستمداران، مسئولیت بزرگ آینده بشر را
به عهده داریم. به عنوان یک انسان و یک سیاستمداری که سختی ها و مشکلات زیادی را
پشت سر گذشتانده ام و منحیث یک رهبر دولت که تصمیم دشوار برای بستن پلیگون هسته ای
سیمیپلاتینسک را گرفته است، از رهبران جهان و جامعه جهانی مصرانه خواهش میکنم تا
به عقل شان گوش دهند. ما باید تمام تلاش خود را به خرج دهیم تا بشر را برای همیشه
از تهدید جنگ مرگبار خلاص نمایم. از حالا تا آینده، وظیفه مهم تری جز این نداریم.
***
این پیام در روزنامه افغانستان منتشر شده است.
http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=136083
http://www.dailyafghanistan.com/opinion_detail.php?post_id=136100
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر